Archiwum
Drodzy Czytelnicy!
Choroby cywilizacyjne, których nasze społeczeństwo coraz powszechniej doświadcza, wymuszają szukanie coraz to nowszych, innowacyjnych rozwiązań, których efektem jest wdrożenie nowych metod terapeutycznych. Jedną z gałęzi medycyny, która w ostatnich latach intensywnie się rozwinęła, jest medycyna translacyjna, której celem jest efektywne przełożenie odkryć naukowych na praktykę kliniczną. Aby jednak badania te były skuteczne, konieczne jest nie tylko opracowanie właściwego protokołu doświadczalnego, ale również wiarygodnego modelu zwierzęcego, umożliwiającego przetestowanie danego produktu lub procedury diagnostycznej w fazie przedklinicznej. Możecie Państwo spytać, dlaczego o tym wszystkim tutaj piszę? Dlatego, że tak naprawdę większość z nas pracuje na co dzień z gatunkami zwierząt, które są świetnymi modelami doświadczalnymi właśnie dla medycyny translacyjnej. Modele zwierząt gospodarskich, a zwłaszcza świni domowej oraz konia, ze względu na szereg podobieństw na poziomie fizjologicznym, metabolicznym lub anatomicznym, wydają się być najlepszym i optymalnym wyborem dla badań translacyjnych, pozwalając na realistyczne przybliżenie do procesów fizjologicznych i patofizjologicznych człowieka. A więc zwierzęta, na które patrzymy na co dzień głównie jako na pacjentów, podstawę naszego utrzymania, w znaczący sposób pozwalają nauce iść z postępem, z czego my sami na pewno skorzystamy. Przykład? Istnieją publikacje, w których wykorzystano świński model hiperurykemii oraz hiperoksalurii, które zostały następnie wykorzystane w badaniach przedklinicznych do oceny skuteczności i bezpieczeństwa stosowania nowoczesnych enzymów pochodzenia mikrobiologicznego obniżających poziom powyższych metabolitów. Ponadto, narządy świni najlepiej spełniają kryteria przydatności do ksenotransplantacji. Wielkość narządów, ich wydolność fizjologiczna jest niemal identyczna z ludzkimi. Te wszystkie podobieństwa wynikają z faktu, że przecież genom świni domowej jest prawie w 94% zbieżny z genomem człowieka. Z kolei koń to zwierzę, u którego niektóre jednostki chorobowe są zbliżone do problemów występujących u człowieka. To postać ciężka astmy, która może być modelem dla przewlekłej obturacyjnej choroby płuc bądź astmy oskrzelowej u ludzi, ale też zespół metaboliczny, który idealnie wpisuje się w badanie patofizjologii cukrzycy typu drugiego u człowieka. Ciekawy jest również przykład dysfunkcji części pośredniej przysadki mózgowej koni jako modelu dla choroby Parkinsona – w tym przypadku wspólna jest patofizjologia procesu, podczas którego u koni dochodzi do zwyrodnienia neuronów dopaminergicznych podwzgórza, a w przypadku ludzi do zwyrodnienia neuronów dopaminergicznych istoty czarnej. Tak więc punkt styku pomiędzy człowiekiem a świnią domową lub koniem mocno się poszerzył, wykraczając znacznie poza utarte ramy, które znaliśmy, i do których jesteśmy przyzwyczajeni. Warto więc innym okiem spojrzeć na te zwierzęta w trakcie kolejnego pobytu w chlewni lub stajni. Aktualny numer „Weterynarii w Terenie” jak zwykle dostarcza Państwu profesjonalnych, merytorycznych treści. Z pewnością dzięki niemu wzbogacicie Państwo swoją wiedzę o najnowsze dane z zakresu patologii bydła, trzody chlewnej, a także chorób zakaźnych koni.
Życzę przyjemnej lektury.
prof. Artur Niedźwiedź
Posocznica krwotoczna bydła, choroba zapomniana w Polsce – czy słusznie?
W artykule omówiona została posocznica krwotoczna – choroba zakaźna rozpowszechniona głównie na terenach Azji i Afryki. Ze względu na występowanie nosicielstwa serotypów P. multocida odpowiedzialnych za jej występowanie, eradykacja choroby jest trudna. W artykule omówione zostały zagadnienia takie jak epidemiologia, przebieg i objawy kliniczne, zmiany anatomopatologiczne, a także diagnostyka, leczenie i zapobieganie. Zwrócono uwagę na fakt występowania posocznicy krwotocznej w krajach europejskich.
Najważniejsza jest szeroko pojęta bioasekuracja ‒ rozmowa z lek. wet. Agnieszką Lachowicz-Wolak
Lek. wet. Agnieszka Lachowicz-Wolak jest absolwentką Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Od lat związana z gabinetem weterynaryjnym „iatros” w Trzebnicy. Autorka oraz współautorka licznych artykułów publikowanych w czasopismach dla lekarzy weterynarii. Obecnie jest uczestniczką studiów doktoranckich w Zakładzie Chorób Zakaźnych Zwierząt i Administracji Weterynaryjnej w Katedrze Epizootiologii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Program kontroli mastitis wg Stopmastitis.pl
Na pewno dla wielu z nas rok 2012 okazał się przełomowy z różnych powodów. Miłośnicy piłki nożnej mogli cieszyć się meczami rozegranymi na nowo wybudowanych stadionach w wielu miastach w Polsce a Ci z nas, którzy na sercu mają zdrowie zwierząt i postawili sobie za cel poprawę jakości mleka w Polsce oraz ograniczenie stosowania antybiotyków u bydła mlecznego, mieli okazję przystąpić do właśnie założonego Polskiego Stowarzyszenia ds. Mastitis.
Profilaktyka swoista w ograniczeniu występowania klinicznych zapaleń wymion na tle paciorkowca wymieniowego – analiza przypadku
Rosnące koszty produkcji mleka, narastająca antybiotykooporność oraz zaostrzająca się europejska polityka antybiotykowa wymuszają na hodowcach wdrażanie działań mających na celu poprawę jakości mleka oraz redukcję ilości stosowanych antybiotyków.
Wirusowa biegunka bydła (BVD) w terenie, czyli praktyczne podejście do opanowania problemu schorzenia w stadzie. Część IV
Poniższy tekst jest czwartym z cyklu artykułów mających pomóc lekarzom weterynarii w przebrnięciu przez zawiłości programu zwalczania wirusowej biegunki bydła w gospodarstwach rodzinnych i na dużych fermach. W tej części autorzy przedstawiają historię i współczesność szczepień przeciwko BVD będących istotną częścią działań w zakresie bioasekuracji. Ponadto prezentują działania w zakresie monitoringu dla potwierdzenia stanu wolnego od zakażenia, które należy przeprowadzić w kompleksowym programie kontroli BVD w stadzie.
Bronchopneumonia u cieląt w stadzie, czyli gdzie leży problem?
Mimo postępu nauki zapalenia narządu oddechowego u cieląt są wciąż wyzwaniem dla hodowcy i lekarza weterynarii. Wpływ wielu czynników, czasem działających równocześnie, a do tego wzajemnie potęgujących się, sprzyja wybuchom zachorowań. W artykule omówiono najważniejsze sytuacje predysponujące cielęta do zapaleń narządu oddechowego.
Objawy kliniczne związane z niedoborem fosforu u krów mlecznych
Niedobór fosforu (Pn) jest obecnie jednym z częściej występujących zaburzeń metabolicznych w stadach bydła mlecznego. Objawy kliniczne tego niedoboru mogą być typowe, jak częste przyjmowanie pozycji leżącej przez zwierzę czy oddawanie czerwonego moczu (hemoglobinuria), ale również nietypowe, jak obrzęki stawów, kulawizny czy spadek produkcji mlecznej. Koszty spowodowane nieleczeniem lub zaniechaniem profilaktyki w stadach mogą być znaczne, dlatego ważna jest dokładna znajomość objawów, co pozwala na wczesne działania diagnostyczne i stawianie prawidłowego rozpoznania.
Znaczenie mikroflory jelitowej dla stanu zdrowotnego bydła
W hodowli bydła istotny problem stanowi zachorowalność cieląt na choroby zakaźne, a w szczególności biegunki, które pojawiają się gdy układ pokarmowy nie jest do końca wykształcony. Drobnoustroje obecne w przewodzie pokarmowym pełnią bardzo ważną funkcję, pomagając w utrzymaniu homeostazy w organizmie i współdziałając z układem odpornościowym w zwalczaniu drobnoustrojów chorobotwórczych. Większość bakterii obecnych w jelitach bydła należy do gronad Firmicutes i Bacteroidetes.
Użycie antybiotyków w hodowli bydła. Dlaczego używamy antybiotyków w hodowli bydła?
Choroby zakaźne mają negatywny wpływ na wynik ekonomiczny produkcji zwierzęcej. W przypadku bydła istnieje wiele chorób bakteryjnych i wirusowych, które mogą mieć niekorzystne odziaływanie na produkcyjność zwierząt. W codziennej praktyce bardzo powszechne jest tworzenie programów profilaktycznych mających na celu zapobieganie negatywnym skutkom chorób zakaźnych. Celem takich programów jest poprawa wyniku ekonomicznego poprzez wdrożenie odpowiednich metod zarządzania.
Mikotoksyny – stałe zagrożenie w hodowli bydła mlecznego
Mikotoksyny stanowią aktualnie występujące zagrożenie w światowej hodowli zwierząt. Największe znaczenie ma zatrucie toksynami grzybów w hodowli trzody chlewnej i drobiu. W kraju u krów mlecznych często obserwowane jest zatrucie mikotoksynami grzybów rodzaju Fusarium. Najczęściej występuje u nich przewlekła postać mikotoksykozy z objawami ogólnego spadku odporności, zaburzeń płodności, spadku wydajności mlecznej oraz wzrostem komórek somatycznych w mleku. Na zatrucie mikotoksynami najbardziej wrażliwe są krowy w okresie przejściowym.
Najczęstsze zakaźne i niezakaźne przyczyny strat ciąży u bydła
Ciąża w hodowli bydła jest podstawą funkcjonowania stada. Jej strata stanowi istotny problem, stając się przyczyną wydłużonego okresu międzywycieleniowego, a w konsekwencji spadku rentowności hodowli. Dodatkowo, problemy z zacieleniem są jedną z głównych przyczyn brakowania samic. Celem niniejszego artykułu było opisanie najczęściej występujących niezakaźnych i zakaźnych przyczyn strat ciąży u krów, z uwzględnieniem okresów ich występowania oraz charakterystycznych, towarzyszących im objawów.
Tężec u koni
Tężec jest niezaraźliwą chorobą zakaźną powodowaną przez egzotoksyny produkowane przez Clostridium tetani. Pomimo że choroba została poznana już wieki temu, wciąż stanowi poważne wyzwanie dla lekarzy weterynarii. Konie są szczególnie wrażliwe na działanie toksyny tężcowej, a wskaźnik śmiertelności u tego gatunku jest bardzo wysoki. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie leczenia są kluczowe w celu zapewnienia lepszego rokowania na przeżycie. Najważniejszym elementem w walce z tężcem jest prewencja, a jej najistotniejszą częścią − czynna immunoprofilaktyka w formie corocznych szczepień.
Szczepienia u koni
Choroby zakaźne koni są przyczyną wielu zachorowań i prowadzą do znacznych strat ekonomicznych na całym świecie. Wybuchy tych chorób wywołują dużą panikę, a te, które występują endemicznie, regularnie wracają, powodując długofalowe straty. Chorób zakaźnych nie da się uniknąć. Dlatego celem tego artykułu jest pokazanie, co możemy zrobić, aby znacznie zmniejszyć ich występowanie i zapewnić takie środki, które mogą przyczynić się do redukcji zakażeń w razie wystąpienia ognisk choroby.
Wirusowe ronienie klaczy (Rhinopneumonia)
Ronienie u klaczy na tle EHV-1 jest wciąż poważnym problemem u koni. Z uwagi na zdolność wirusa do latentnego zakażenia i reaktywacji, skutkującej okresową wiremią i siewstwem wirusa, patogen ten jest powszechny w populacji koni. Dodatkowo, coraz powszechniejsze przemieszczanie tych zwierząt na skalę międzynarodową sprzyja kolejnym infekcjom. Obecnie dostępne szczepionki mogą pomóc w ograniczeniu strat ekonomicznych. Niestety nie są one w pełni skuteczne i wymagają częste rewakcynacji − w porównaniu do szczepionek przeciwko innym chorobom. Badania nad stworzeniem preparatu, który zapewniłby odpowiednią odporność przed wszystkimi postaciami tej choroby, są wciąż w toku.
Hirudoterapia w medycynie weterynaryjnej
Hirudoterapia to naukowo udowodniona metoda leczenia pijawką lekarską. Hirudo Medicinalis i Hirudo Verbana były stosowane w leczeniu pacjentów ludzkich od wieków. W przeszłości pijawki okazały się skuteczne w leczeniu wielu schorzeń. Obecnie mogą być stosowane jako pomoc w leczeniu chorób weterynaryjnych. Podczas żerowania wydzielają do krwi pacjenta złożoną mieszaninę różnych substancji biologicznie i farmakologicznie czynnych. Wydzielina gruczołów ślinowych zawiera ponad 120-140 substancji bioaktywnych. Większość z nich jest nadal poddawana badaniom naukowym. Wiedza o tym, jak działają i jakie są ich korzyści zdrowotne, daje nowe możliwości terapeutyczne.
Stres i jego wpływ na odporność, zdrowie i produkcyjność świń
W artykule przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące stresu oraz jego wpływu na organizm świń. Opisano rodzaje oraz przyczyny stresu, a także najważniejsze konsekwencje zdrowotne. Informacje zaprezentowane w artykule mogą być pomocne dla terenowych lekarzy weterynarii w uświadomieniu sobie, a także hodowcom, dlaczego tak ważne jest ograniczanie stresu u zwierząt oraz jakie konsekwencje, w tym ekonomiczne, ma zaburzony dobrostan i nadmierny stres.
Epidemiologia oraz możliwości profilaktyki zakażeń świń wywoływanych przez Glaesserella (Haemophilus parasuis) oraz Streptococcus suis
Infekcje Glaesserella parasuis (G. parasuis, Gps), Streptococcus suis (S. suis) są najczęstszymi przyczynami zachorowalności i śmiertelności w okresie noworodkowym świń. Epidemiologia obu gatunków bakterii jest podobna: na zakażenie przez oba patogeny często wrażliwe są prosięta w wieku 1-3 tygodni po urodzeniu. Wcześniejsza infekcja PRRSV odgrywa znaczącą rolę w przebiegu zakażenia Gps i S. suis. Ostatnie badania wskazują na możliwość, że u świń wcześniej narażonych na kontakt z PRRSV i jednocześnie zainfekowanych zjadliwymi szczepami Gps oraz S. suis istnieje większe prawdopodobieństwo rozwinięcia się choroby układowej.
Koronawirusy u świń, potencjalne zagrożenie dla hodowli trzody chlewnej w Polsce
Występowanie koronawirusów u świń wiąże się głównie z możliwością rozprzestrzeniania się wirusa z zakażonych świń z gospodarstwa, w którym wystąpiła choroba, do odległych miejsc wraz z transportem. W przypadku świń największe obawy budzą koronawirusy, do których należą: wirus epidemicznej biegunki świń (PED), zakaźne zapalenie żołądka i jelit (TGE) oraz zakażenia wywoływane przez deltakoronawirusy świń (PDCoVs).
